Trong suốt giai đoạn 2021–2025, các dữ liệu thực chứng từ những phòng lab tâm lý học hàng đầu thế giới đã tạo ra một cuộc “địa chấn” về tư duy: Hạnh phúc lứa đôi không còn soi chiếu qua lăng kính của tiền bạc hay vị thế xã hội. Chúng ta đang bước vào kỷ nguyên của “Quyền lực chủ quan” — nơi cảm giác được làm chủ chính mình mới là thước đo cho một mối quan hệ bền vững.
——————–
QUYỀN LỰC KHÔNG CHỈ LÀ SỰ THỐNG TRỊ
Trong giáo dục và tâm lý học hiện đại, chúng tôi định nghĩa lại: Quyền lực không phải là công cụ để khuất phục đối phương, mà là năng lực gây ảnh hưởng lành mạnh và quyền tự chủ cá nhân. Chính điều này là vũ khí hạn chế căng thẳng quan trọng
Sự trỗi dậy của cảm giác tự quyết: Nghiên cứu dyadic của Körner & Schütz (2021-2025) cho thấy các biến số khách quan như thu nhập hay học vị gần như “vô hình” trước chất lượng mối quan hệ. Những cặp đôi viên mãn nhất không phải những người giàu nhất, mà là những người cảm thấy tiếng nói của mình có trọng lượng trong những lĩnh vực họ coi trọng.
“Chiếc lồng vàng” và thuyết Tự quyết (SDT): Theo Deci & Ryan, nhu cầu tối thượng của con người là Tự chủ (Autonomy). Một mối quan hệ đầy ắp vật chất nhưng thiếu đi quyền tự quyết sẽ nhanh chóng trở thành một “chiếc lồng” giam hãm cảm xúc. Khi sự áp đặt lên ngôi, sự thỏa mãn về tinh thần lẫn thể xác sẽ sụt giảm như một hệ quả tất yếu (PubMed, 2020).
——————–
GÓC NHÌN THỰC TẾ: HÀI LÒNG LÀ CHẤT KEO GẮN KẾT
Dưới góc độ giáo dục và nghiên cứu văn hóa Á Đông, TS. Phạm Lê Ngọc Lan (2025) đã chỉ ra một điểm yếu tử huyệt: Quyền lực cao mà thiếu đi sự hài lòng sẽ dẫn đến sự đứt gãy cam kết. Ở Việt Nam, quyền lực phải được xây dựng trên nền tảng của Sự đồng thuận, nếu không, nó chỉ là một cấu trúc rỗng dễ dàng sụp đổ trước các biến cố.
——————
PHẢN BIỆN: CON DAO HAI LƯỠI CỦA KẺ QUYỀN LỰC
Tôi cần cảnh báo về những mặt tối của quyền lực khi nó vượt ngưỡng kiểm soát:
Sự xơ cứng cảm xúc: Những người nắm quyền lực quá cao thường rơi vào cái bẫy của “lòng biết ơn bị làm mờ” (Jin et al., 2024). Họ coi sự tận tụy của đối tác là đương nhiên, từ đó vô tình cắt đứt sợi dây kết nối linh hồn.
Rủi ro từ sự tự tôn thái quá: Cảm giác quyền lực quá lớn mà thiếu đi sự tự giác đạo đức có thể dẫn đến xu hướng ngoại tình (Seidman, 2025). Khi một cá nhân cảm thấy mình “quá giá trị”, họ dễ dàng cho phép mình tìm kiếm những lựa chọn mới, phá vỡ tính độc tôn của tình yêu.
—————————
GIÁO DỤC HÀNH VI: CÁC CHIẾN LƯỢC KIẾN TẠO QUYỀN LỰC HẠNH PHÚC
Để ứng dụng những nghiên cứu này vào thực tế cuộc sống, tôi đề xuất 4 bước chuyển hóa tư duy:
Mô hình “Trao quyền tương hỗ” (Mutual Empowerment): Hãy xóa bỏ tư duy chiếm hữu để chuyển sang phân quyền. Mỗi người hãy là một “chủ quyền” trong lĩnh vực thế mạnh của mình. Sự phân cực này không làm yếu đi mối quan hệ mà ngược lại, nó tạo ra sự tôn trọng sâu sắc.
Kích hoạt lòng biết ơn có chủ đích: Đây là bài tập bắt buộc cho những người ở vị thế ảnh hưởng lớn hơn. Hãy chủ động nhìn nhận những đóng góp nhỏ nhất của đối tác để nuôi dưỡng sự nhạy cảm cảm xúc.
Bảo tồn năng lực tự thân (Self-Efficacy): Đừng bao giờ hòa tan hoàn toàn vào đối phương. Việc duy trì sự nghiệp và đam mê riêng không phải là sự ích kỷ, mà là cách bạn giữ cho mình một vị thế quyền lực lành mạnh để không bao giờ rơi vào trạng thái “vô quyền” và bi kịch hóa cuộc đời.
Ngôn ngữ tự nguyện thay cho áp đặt: Trong giáo dục giao tiếp, chúng tôi ưu tiên những câu hỏi mở (“Anh/Em nghĩ sao về…”) thay vì các mệnh lệnh (“Chúng ta phải…”). Sự tôn trọng quyền tự chủ trong từng lời nói chính là chìa khóa mở ra cánh cửa cam kết tự thân.
Lời kết của chuyên gia: Quyền lực trong tình yêu không phải là một “trò chơi có tổng bằng không” (Zero-sum game). Khi bạn trao quyền cho đối tác, bạn không hề yếu đi, mà thực tế bạn đang củng cố một hệ sinh thái an toàn nơi hạnh phúc có thể nảy nở một cách tự nhiên và bền vững nhất.
———–
HOME AND FATE – một dự án huấn luyện cuộc sống theo mục tiêu cá nhân, được thành lập với ý nghĩa: ‘’Vận mệnh của bạn được quyết định bởi ngôi nhà thân-tâm-trí và mái ấm gia đình của bạn’’.
Nếu bạn có gì thắc mắc liên hệ ngay bit.ly/3IlJtj7
Chương trình huấn luyện cuộc sống theo mục tiêu cá nhân
Người huấn luyện trực tiếp: Hà Mạnh Cường & Lê Việt Trinh
Đăng kí bằng cách nhắn tin cho page: https://m.me/hellocuongtrinh hoặc tại website chính thức của Home and Fate